Het valt niet altijd mee om temidden van allerlei werkzaamheden ook even tijd te maken voor de volgende meditatiebrief. Maar iets later dan in de bedoeling lag, is hij er dan toch: de vierde meditatiebrief.
In deze brief wil ik iets doorgeven van een rooms-katholieke christen die heeft nagedacht over de meditatieve omgang met Gods Woord. Nu zijn er natuurlijk belangrijke verschillen tussen de gereformeerde en de rooms-katholieke traditie. Verschillen die bijvoorbeeld samenhangen met de leer van de rechtvaardiging en de heiliging. Toch wil dat niet zeggen dat we niks kunnen leren van rooms-katholieke christenen. Zij hebben bijvoorbeeld veel meer nagedacht over meditatie dan gereformeerde christenen.
Daarom geef ik hier iets door van een zekere Enzo Bianchi. Hij schreef een boek met de titel
God ontmoeten in zijn Woord. Inleiding tot de lectio divina (lectio divina betekent
letterlijk: 'goddelijke lezing'). Hij geeft in zijn boek een praktische leidraad voor
spirituele omgang met het Woord van God.
In die leidraad komen ook uitdrukkingen voor
die misschien vragen bij je oproepen. Dat kan ik me met name voorstellen bij het vijfde
onderdeel, waar over het schouwen van God wordt gesproken. Dat kan misverstanden oproepen.
Bijvoorbeeld dat wij als God zouden kunnen worden. Of dat wij onszelf opwerken tot een
niveau waarop we gelijk zijn aan God. Ik geloof niet dat dat de bedoeling van Binachi is. Zelf geloof
ik overigens ook niet dat we in onze meditatie op een gegeven moment 'voorbij de woorden' moeten komen: de Schrift moet voortdurend heel concreet ons uitgangspunt voor de meditatie blijven.
Maar goed, de leidraad bevat ook veel moois. Hieronder volgt het. Het is een tekst om langzaam
en herhaaldelijk te lezen. Ik hoop dat het je weer een stapje verder helpt op de weg van de
bijbelmeditatie.
"1. Vraag om de Heilige Geest. Bid, alvorens met de lezing te beginnen, de Heilige Geest die in u neerdaalt, dat Hij de ogen van uw hart opent en dat Hij u Gods gelaat onthult, niet zichtbaar maar in het licht van het geloof. Bid, in de zekerheid dat u zult worden verhoord want God schenkt de Heilige Geest altijd aan wie Hem nederig en ontvankelijk inroept. En als u wilt, bid dan als volgt: God, Vader van het licht, Gij hebt uw Zoon in de wereld gezonden, het vlees geworden Woord, om U aan ons, mensen, te openbaren. Zend nu uw Heilige Geest over mij, opdat ik in dit Woord, dat van U komt, Jezus Christus mag ontmoeten, opdat ik Hem dieper mag leren kennen, Hem daardoor steeds intenser beminnen en zo komen tot de zaligheid van het Rijk. Amen.
2. Neem de bijbel en lees. De bijbel ligt voor u. Het is niet zo maar een boek, maar het boek dat Gods Woord bevat. Door dat boek wil God vandaag, persoonlijk tot u spreken. Lees de tekst aandachtig, rustig, meerdere malen en tracht het gelezene te beluisteren met geheel uw hart, geheel uw verstand, geheel uw wezen. Laat uw lezing plaatshebben in uitwendige en innerlijke stilte en concentratie zodat u haar werkelijk beluisterd hebt.
3. Zoek door de overweging. Denk over de tekst na met uw verstand, dat door Gods licht is verhelderd. Gebruik eventueel bescheiden hulpmiddelen, bijbelconcordanties, commentaren uit de patristiek, de spiritualiteit of de exegese, en tracht het `er staat geschreven' in zijn volle diepte en omvang te begrijpen. Laat uw verstandelijke vermogens zich buigen voor Gods wil, voor zijn boodschap. Vergeet niet dat de bijbel een uniek boek is en verklaar de Schrift dus met de Schrift; zoek steeds de gestorven en verrezen Christus, die het middelpunt is van iedere bladzijde en van de hele bijbel. De Wet, de Profeten, de Apostelen, ze spreken steeds over Hem. Herlees de tekst eventueel en zoek in u de diepe oproep van de boodschap. Herkauw de woorden in uw hart, en pas de boodschap van de tekst toe op uzelf, op uw situatie. Laat het Woord uw verwondering opwekken, laat u erdoor aantrekken. Kijk naar Christus, weerspiegel Christus in u en kijk niet te veel naar uzelf: Hij is het die u omvormt.
4. Bid de Heer die tot u gesproken heeft. Spreek, nu ge vervuld zijt van het Woord van God, tot uw Heer, of beter antwoord Hem, op de uitnodigingen, de ingevingen, de aanwijzingen, de boodschappen, de oproepen die Hij tot u gericht heeft in zijn Woord dat ge in de Heilige Geest hebt verstaan. Bid vrijmoedig, vertrouwvol, zonder ophouden en zonder af te glijden in al te menselijke woorden. Het is het moment van de lof, van de dank, van de voorbede. Houd de blik niet op uzelf gericht maar volg de Heer - aangetrokken door zijn gelaat dat Hij in Christus heeft doen kennen - in zijn voetspoor, zonder om te zien. Laat uw creatieve vermogens, uw gevoel, uw emotionaliteit, uw voorstellingsvermogen de vrije loop en stel ze - in gehoorzaamheid aan God die tot u heeft gesproken - ten dienste van het Woord.
5. Schouw... schouw. Probeer, in verbondenheid met de Heer, alles met zijn ogen te zien: uzelf, de anderen, de gebeurtenissen, de geschiedenis, alle schepselen van de wereld. Schouwen is alles en allen zien met Gods ogen. Als ge alles met Gods ogen ziet en beoordeelt, zult ge de vrede kennen en vooral de grootmoedigheid, Gods voelen en denken in het groot. Alles is genade en alles is gericht op het verschijnen van Gods liefde... Dit is het uur van het bezoek van het Woord... onzegbaar, onuitsprekelijk, voor iedereen verschillend, maar toch ervaren... De Heer stort een zeker onvermogen in uw hart om verder na te denken, om al redenerend het Woord te overwegen, en Hij verleent u een soort van aandeel in het vuur van gemeenschap en liefde dat alles te boven gaat, het `gesprokene' en de stilte...
6. Bewaar het Woord in uw hart. Bewaar het Woord dat u ontvangen hebt, in uw hart, zoals Maria, de vrouw die luisterde. Bewaar, bewaak, herinner u het ontvangen Woord. Roep het tot u terug in de loop van de dag door u de gebeden passage te herinneren of ook door alleen een vers weer in u op te roepen. Dat is het gedenken van God dat een grote eenheid kan geven aan uw dag, aan uw werk, aan uw rusten, aan uw sociale leven en aan uw eenzaamheid. Wek dit zaad van het Woord dat in u is neergelegd, weer op, wanneer u denkt dat het ingesluimerd is en blijf waakzaam opdat het Woord u de gehele dag lang zal vergezellen.
7. Vergeet niet dat luisteren, gehoorzamen is. Als ge het Woord werkelijk beluisterd hebt, moet ge het in praktijk brengen en in de wereld, onder de mensen, onder uw broeders in daden omzetten wat God u heeft gezegd. Luisteren is gehoorzamen; neem dus praktische beslissingen op basis van uw roeping en uw functie onder de mensen en zorg ervoor dat het Woord steeds de eerste en centrale plaats in uw leven inneemt. Zet u dus in om het Woord van God in daden om te zetten om niet te worden veroordeeld door Hem die u zal oordelen, niet over wat u ervan hebt gehoord maar over hetgeen u ervan in de praktijk hebt gebracht in geheel uw persoonlijke, sociale, maatschappelijke, politieke en kerkelijke leven. Het werk dat u wacht is geloven en door het geloof, in u de vrucht van de Geest te tonen: `Liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid' (Gal.5,22) En ge zult de grote vreugde van de liefde, de barmhartigheid, kennen."
Laat ik je deze keer een paar GodsWoorden mogen aanreiken vanuit de profeet Jesaja. In zijn boek vind je veel treffende bijbelverzen, waarin je heel direct Gods Stem hoort. Lees voor jezelf ook steeds het bijbelgedeelte waarin het betreffende vers een plek heeft. En word dan stil. Om in die stilte God te horen spreken via het Woord van de bijbel. Maak trouwens vooral ook gebruik van je ver-beeld-ing want Jesaja's woorden zijn vol beelden: zie ze met heel je hart.
|
Jesaja 6:3 |
Heilig, heilig, heilig is de Here der heerscharen, de ganse aarde is van zijn heerlijkheid vol. |
|
|
Jesaja 11:9 |
Men zal geen kwaad doen noch verderf stichten op gans mijn heilige berg, want de aarde zal vol zijn van kennis des Heren, zoals de wateren de bodem van de zee bedekken. |
|
|
Jesaja 40:9 |
Hij zal als een herder zijn kudde weiden, in zijn arm de lammeren vergaderen en ze in zijn schoot dragen; de zogenden zal Hij zachtkens leiden. |
|
|
Jesaja 42:3 |
Het geknakte riet zal Hij niet verbreken en de kwijnende vlaspit zal Hij niet doven. |
|
|
Jesaja 43:1 |
Zo zegt de Here, uw Schepper, en uw Formeerder, o Israël: Vrees niet, Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn. |
|
|
Jesaja 57:15 |
In den hoge en in het heilige woon Ik en bij de verbrijzelde en nederige van geest, om de geest der nederigen en het hart der verbrijzelden te doen opleven. |
"Omgaan met God op een frisse en inspirerende manier… welke christen wil dat niet?? Toch nemen we er vaak de tijd niet voor of ontbreekt het ons aan de juiste ideeën hoe de tijd praktisch in te vullen." Deze twee zinnen staan op de achterflap van een boekje dat ik net heb aangeschaft: Ruth Myers (Geen dag zonder aanbidding. 31-dagen-boek voor omgang met God, Navigators Boeken, Driebergen, 2001). Ik herken ze zelf ook heel erg: een groot verlangen om dichterbij God te leven en toch breekt het zo vaak weer stuk op de stugge realiteit. Ik bid voor jou en voor mij om de moed en de discipline om telkens opnieuw God te zoeken in zijn Woord!
Hartelijke groet,
Jos Douma